بازار و فضاهای تجاری در ساوه

بازار ساوه

متن مفید و مختصر در مورد بازار ساوه

 

 

در شهر های تاریخی ایران بازار به همراه مسجد و دارالحکومه شالوده فضاهای شهری را سامان می بخشند .به عبارت دیگر بازارها به مثابه قلب اقتصادی شهرهای تاریخی عمل کرده و بخش قابل توجهی از سازمان ارتباطی ساکنان را تسهیل می بخشند .بازار ساوه از شمال به خیابان امام خمینی و از جنوب به میدان مسجد (میدان انقلاب)منتهی می شود .اگر چه متون و منابع کتابخانه ای در رابطه با ساخت این بازار سکوت کرده اند لیکن با اتکاء به شواهد معماری می توان قدمت ان را به دوره صفوی رساند و احتمالا در دوره های بعدی مانند زندیه، قاجار و پهلوی نیز تغییراتی در ان صورت گرفته است .بازار ساوه از یک راسته اصلی در جهت شمال-جنوب و دوازده گذر (راسته فرعی) تشکیل شده است ،که با محوریت این راسته سامان یافته اند.

راسته اصلی بازار ساوه بیش از ۳۰۰ متر طول و حدود چهار متر عرض داخلی دارد .سقف بازار با استفاده از طاق و تویزه پوشیده شده و در بین تویزه ها سقف به صورت طاق هلالی اجرا شده است .در سقف ان نورگیرهایی تعبیه شده است که روشنایی فضا را تامین می نمایند .سقف بازار با لایه ای از گچ پوشانده شده که احتمالا مربوط به مرمت های جدیدتر بناست و در دوره معاصر در بعضی قسمت های ان سقف معمولی اجری همراه با تیر اهن استفاده شده است .درون بازار سه اثر قابل توجه دیگر شامل مسجد بازار،دالان حاج ملک و تیمچه نبوی زاده وجود دارند که به ادوار مختلف تعلق دارند .واحدهای معماری وابسته به بازار همچون سرای نبوی زاده و گذر مسجد از منظر گاهنگاری به یک دوره مشترک تعلق ندارند بلکه به نظر می رسد حد بازار در قسمت شمال یعنی از گذر کاظمین (کوچه شهربانی)و گذر مسیح تا تقاطع خیابان امام خمینی از محدثات دوره پهلوی باشد .سه نوع کاربری می توان برای بازار ساوه و متعلقات ان قائل شد :(۱) کاربری تجاری،(۲) کاربری اجتماعی و فرهنگی،(۳)کاربری مسکونی.به علاوه بازار در مرکز بافت قدیمی شهر و در مجاورت فضاها و بناهای تاریخی نظیر میدان مسجد (میدان انقلاب)،مسجد قرمز،مناره مسجد قرمز،گنبد چهارسوق،کوچه مسجد قرمز ،بازارچه اهنگرها و اب انبار میرزا حسن عاملی و همچنین امامزاده سید ابورضا واقع شده است .به همین لحاظ می توان ان را یک مجموعه تاریخی دانست که ارتباطی فراگیر با بناهای دیگر و محله های مسکونی دارد .حجره ها و دکان ها دارای مالکین مختلف بوده بعضی از انها صاحبان شخصی و یا حقوقی و تعدادی نیز موقوفه می باشند .

مجموعه تاریخی بازار ساوه با شماره ۲۵۲۶ در فهرست اثار ملی کشور به ثبت رسیده است.