جنگ های نادر با عثمانی هند و روسیه

جنگ با عثمانی ها

 

ابراهیم پاشادر۱۷۲۳به گرجستان حمله کرد و در پایان۱۷۲۵تمام ارمنستان ،شیروان و اذربایجان را به اشغال دراورد.در۱۷۲۵ پاشای بغداد،کرمانشاه و همدان و ایالات همجوار رابه اشغال دراوردکه این امرباعث تنش بین روسیه و عثمانی شد و قرارداد تقسیم ایران بین عثمانی و روسیه منعقد گردید. همانگونه که گفته شد در زمان حکومت اشرف در ماه می۱۷۲۶ احد پاشای عثمانی با سپاهی عظیم به سوی اصفهان حرکت کرد و در جنگی که درگرفت شکست خورد و عقب نشینی کرد.احد پاشا در۱۷۲۷ بار دیگر تصمیم به جنگ با اشرف گرفت ولی اشرف پیشنهاد صلح داد و قرارداد صلح منعقد گردید .نادر سفیری به دربار عثمانی فرستاد و خواستار استرداد مناطق تحت اشغال ایران توسط عثمانی ها شد.

نادر در ۸ می ۱۷۳۰ قشون خود را به سوی غرب برای بیرون راندن عثمانی ها حرکت داد و به سوی بروجرد و سپس به سوی نهاوند رفت که در جنگی سهمگین در نهاوند سپاهیان عثمانی را شکست داد و انها به سوی همدان گریختند .در دشت ملایر سپاه ۳۰۰۰۰ نفری عثمانی رودر روی سپاه نادر قرار گرفت که پس از نبردی طولانی سپاه عثمانی شکست خورد .پیرو ان نیروهای عثمانی همدان را تخلیه و به سوی بغداد رفتند ونیروهای نادر وارد همدان شد و از انجا به کرمانشاه لشکر کشید و کل منطقه را ازاد کرد .نادر در ۱۷ ژوئیه ۱۷۳۰ برای ازاد سازی تبریز حرکت کرد که در نزدیکی سهیلان مصطفی پاشا حاکم تبریز را شکست داد و در ۱۲ اوت ۱۷۳۰ نیروهای نادر وارد تبریز شدند .

به علت شورش ابدالی های هرات نادر در ۱۶ اوت ۱۷۳۰ راه مشهد را در پیش گرفت و در ۱۱ نوامبر ۱۷۳۰ وارد مشهد شد در ۱۷۳۱ عازم هرات شد و در ۲۷ فوریه ۱۷۳۲ هرات سقوط کرد .

نادر در ۱۹ اکتبر ۱۷۳۲ از اصفهان به سوی بختیار حرکت کرد و بعد به کرمانشاه رفت و پس از جنگی با عثمانی ها انجا را گرفت و پس از حمله به پادگان عثمانی ها در ذهاب به سوی کرکوک رفت و در اطراف بغداد قوای عثمانی را شکست داده تار و مار کرد .شهرهای سامرا،نجف،کربلا و اطراف بغداد را تصرف و بغداد را به محاصره دراورد.احد پاشا پیشنهاد مذاکره برای تسلیم بغداد را داد و وقت کشی کرد تا اینکه توپال عثمان پاشا با ۸۰۰۰۰ سپاهی و ۶۰ عراده توپ به بغداد رسیدند .قوای نادر عقب نشینی کرد و سپاه عثمانی وارد بغداد شد این اولین شکست نادر بود .نادر مجددا نیرو جمع کرد و در ۲اکتبر ۱۷۳۳ از همدان به سوی کرکوک حرکت و در قلعه سودداش -کرکوک به نبرد پرداخت .توپال عثمانی فرمانده لشگر عثمانی کشته شد و یک سرباز ایرانی بنام الهیار سر توپال عثمانی را از سرش جدا کرد و بر سر نیزه زده نزد نادر برد .نادر دستور داد تن او را هم یافتند و همراه سر به بغداد فرستاد .لشکر کشی نادر شاه به ان منطقه برای پس گرفتن اراضی بین النهرین و شهرهای انمنطقه بود .قبلا هم شاه طهماسب اول ،بغداد را به عثمانی واگذار کرده بود که شاه عباس یکم ان را پس گرفته بود .

مهم این است که درگیری ایرانیان با قدرت های وقت بر سر بین النهرین از زمان بپاخیزی ایرانیان برای کسب استقلال و حاکمیت ملی ،دو قرن پس از سلطه اعراب اغاز شده بود . بین النهرین قرن ها پایتخت ایران بود و کاخ هایی چون ایوان مدائن که هنوز اثار ان باقی است نشان دهنده تمدن بزرگ ملت کهن ایران است .ایرانیان در طول مبارزات طولانی خود با قدرت های گوناگون از عباسیان و عثمانی ها و حکومت های محلی در جهت رسیدن به پایتخت کهن خود در بین النهرین مبارزه کرده و می کنند .

در ۱۹ دسامبر ۱۷۳۳ نادر و احدپاشا پیمان صلح منعقد و عثمانی بموجب ان متعهد شدند از کلیه مناطقی که از ۱۷۲۲ اشغال کرده اند عقب نشینی کنند .نادر به اصفهان بازگشت و پس از مدتی به سوی شمال لشکر کشید و شهر ایروان را که در اختیار نیروهای عثمانی بود محاصره کرد .نبرد بین نیروهای نادر و عبداله کوپرولو در ۱۹ ژوئیه ۱۷۳۷ نزدیکی ایروان درگرفت .عبداله با ۵۰۰۰۰ سواره نظام ۳۰۰۰۰ ینی چری و ۴۰ عراده توپ وارد میدان شد .نادربا۱۵۰۰۰ پیشقراول به پیشوازعثمانی هاشتافت و جنگ خونینی در گرفت،که سرانجام نیروهای عثمانی به کلی متلاشی و عده زیادی کشته شدند .فرمانده انها عبداله پاشا بدست یکی از فرماندهان نادر بنام رستم خان کشته و سرش را جدا کرده نزد نادر بردند .

پادگان عثمانی ها در گنجه و تفلیس به تصرف قوای نادر درامد و ایروان نیز در ۱۳ اکتبر ۱۷۳۷ تسلیم ایران شد .نادر به سوی داغستان حرکت کرد که تاتارها پا به فرار گذاشتند که فرار انها برای روسیه ارزش بسیاری داشت ،چون از جنگ با تاتارها رهائی یافتند .

مراجعت نادر به مغان،اعلام انقراض صفویه ،اعلام پادشاهی در ۸ مارس ۱۷۲۶ و جنگ های بعدی و حمله به هندوستان و بازگشت هرات و خراسان و کشته شدن او به دست دو نفر از فرماندهان خود دنباله تاریخ است.

جنگ نادر با عثمانی به سرفصل تاریخی این کتاب از این جهت ارتباط پیدا می کند که نتیجه جنگ های نادر و پیروزی های او بر سپاه قدرتمند عثمانی در تمامی جبهه ها بیرون راندن ان ها از ایران ،شکست ان ها در منطقه قفقازیه وحشتی در دل نیروهای روسیه انداخت که سرنوشت روس ها بدتر از عثمانی ها نخواهد بود ،بخصوص هنگامی که نادر سفیر روسیه سیمون اورامف را احضار کرده و با او مذاکره و سیاست اتی خود را اعلام نمود که وقتی دست به شمشیر ببرد کسی را زنده نخواهد گذاشت و با این پیغام ،سیمون را به روسیه بازگردانید تا پیام او را به روس ها و تزار روس برساند .