معاهده ترکمن چای

قرارداد اتحادی بین دو دولت ایران و انگلیس

قرارداد اتحاد دفاعی تعریض بین دولت ایران و انگلیس در ۲۵ نوامبر ۱۸۱۴

 

 

دو دولت ایران و انگلیس در ۲۵ نوامبر ۱۸۱۴ قرارداد اتحادی تحت عنوان اتحاد دفاعی تعریض علیه روسیه و افغانستان منعقد می سازند و دولت انگلیس وعده می دهد که به ایران کمک کند تا بتواند در معاهده صلح گلستان تجدید نظر کند . در فصل سوم این عهدنامه می نویسند:… خاک متعلقه به هر یک از دولتین ایران و روس از قراری است که به اطلاع وکلای دولتین ایران و انگلتره و دولت روس بعد از این مشخص و معین می گردد. اشوب های مکرر داخلی و جنگ و جدل با افغانستان و عثمانی ادامه یافت.

روابط دولت ایران و روسیه بعد از این تیره تر و جنگ و گریز از نو شروع می شود.نیروهای روس شهر گوگجه را تصرف و نیروهای عباس میرزا به روس ها حمله می کنند و در مراحل نخست موفقیت های بدست می اورند اما روس ها برتری می یابند و نیروهای ایران را در شکور (شهری درنزدیکی گنجه) و گنجه شکست داده ایروان را متصرف می شوند.نیروهای روس در ۱۸۲۷ شهر تبریز را اشغال می کنند و سرانجام دو معاهده بین طرفین به امضا می رسد و جنگ در ۱۰ فوریه ۱۸۲۸ به پایان می رسد .معاهده ترکمن چای که بیشتر جهت سیاسی در بردارد و (مقاوله نامه تجاری) در ارتباط با مسائل اقتصادی و حقوقی می باشد که متن هر دو در اینجا اورده می شود .دولت ایران خانات ایروان را که در دو طرف رود ارس واقع است و نیز خانات نخجوان را به ملکیت مطلق به دولت روس واگذار می کند .دولت روسیه متعهد می شود (شخص حضرت عباس میرزا را وارث و ولیعهد ایران بشناسد.)

در فصل سوم امده : اتباع روس در ایران علاوه بر اجاره خانه جهت سکونت و انبار کالاهای خود مجاز به خرید و تملک ان نیز می باشند و دولت ایران بدون حضور کنسول روس حق بازرسی این اماکن را نخواهد داشت.

از امتیازات دیگر این معاهده امتیاز تشکیل بریگاد قزاق در سال ۱۸۷۹ است که فرماندهی ان را روسیه به عهده داشت و با این نیروی نظامی هرگونه مقصود و هدفی را به اجرا در میاورد از ان پس بود که استقلال واقعی ایران از بین رفت و ایران عرصه دخالت دول اروپائی گردید.