مشاهیر و برجستگان و بزرگان ساوه

سعدالدین ساوجی از وزرای سخاوتمند ساوه ای

تاریخ ساوه

 

محمد بن علی مستوفی ساوجی (مقتول ۷۱۱هجری قمری).غازان خان ایلخان ایران در اواخر سال ۶۹۷ هنگامی که از تبریز به عزم قشلاق به طرف بغداد می رفت در اوجان سمت وزارت و صاحب دیوانی را بدو داد و نیابت وزارت را به عهده رشید الدین فضل الله واگذاشت و ان دو به معیت یکدیگر به اداره ممالک غازانی مشغول شدند .پس از جلوس اولجایتو (۷۰۳) وی خواجه رشیدالدین را به صدرات و خواجه صعدالدین را به مشارکت او در امور دیوانی و وزارتی گماشت. در سال ۷۱۱ نقاری بین دو وزیر دست داد و به تحریک مفسدان سلطان بر او متغیر گردید و در دهم شوال همان سال وی را با چند تن از نواب او در حوالی بغداد به قتل رسانیدند.

در سال ۷۱۰ هجری (۱۳۱۰ م)به لطف کمک های سخاوت مندانه سعدالدین ساوجی وزیر سلطان مغول اولجایتو خدابنده محراب (مسد جامع اصفهان ) گچ بری با شکوهی (تصویر ۳ و ۴)که دیوار شمالی ایوان غربی را اذین کرده ساخته شد . این محراب بنابر مندرجات کتیبه با اهمیتی که بر ان حک شده بخشی از ملحقاتی است که احداث انها در عهد سلطنت سلطان (الجایتو)اغاز شد. تزیینات گچ بری سه غرفه ای که در سمت جنوب به راهروی ورودی جنوب شرقی مسجد محدود می شود نیز متعلق به عصر مغول است.

غزان خان (وزارت به مخدوم سعید شهید صاحب صاحب قران ،خلاصه نوع انسان ، جامع فنون الفضایل ،کاشف رموز المسائل خواجه رشید الحق و الدین طیب الله ثراه و خواجه سعید شهید ،وزیر نیکونام ،خواجه گردون غلام ،خواجه سعدالدین محمد ساوجی طاب مثواه حواله رفت. اوامر و نواحی کار وزارت به اشارت مخدوم سعید خواجه رشیدالدین منوط بود. اما نشان وزارت و ال {تمغا} به صاحب سعید خواجه سعدالدین (ساوجی) منصوب والحق وزارت از ایشان قدر و تمکین یافت.به سبب مساعی ایشان در جمیع امور ضبط و نسقی پیدا گشت. شهباز عدل و رافت بال و پر بگسترد و بوم شوم جور و ظلم معدوم گشت .ملک ایران محسود ریاض خلد و جنان شد…

در سنه عشر میان وزیران :مخدوم سعید خواجه رشیدالدین (همدانی) و خواجه سعدالدین(ساوجی) طاب مثوا هما مخالفت شد. دوستان خواجه رشیدالدین در حضرت سلطان تقبیح صورت احوال خواجه سعدالدین می کردند و حرکات او که مخالف طبع سلطان صادر می شد با نظر می دادند و سلطان را با او متغیر کردند و او را به گناه سوگندی که نواب او جهت موافقت با هم خورده بودند در عاشر شوال سنه احدی عشر، در محول (۷۱۱هجری) بغداد با نوابش امیر ناصرالدین یحیی بن جلال الدین یزدی و خواجه زین الدین ماستری و خواجه شهاب الدین مبارکشاه و غیر هم شهید کردند و من در تاریخ قتل او گفته ام :

شنبه عشر اول از شوال گشته منصرف             رفته از تاریخ هجری سال ذال و یا الف=۷۱۱ هجری

در محول شد بفرمان خداوند جهان                     بدر عمر خواجه سعدالدین به کلی منخسف

در ثالث ذی الحجه سال مذکور سید تاج الدین اوجی را که پیشوای اهل شیعه بود و در رفض غلوی عظیم داشت و الجایتو سلطان را بر مذهب شیعه محرض بود با پسرش و جمعی دیگر به سبب اتفاق با خواجه سعدالدین بکشتند و سید عمادالدین علاءالملک سمنانی را هم بدین سبب میل کشیدند . اما نور باطل نشد.