ضرب المثل های ایل شاهسون بغدادی

سه تن از بهترین دوستانم در این خصوص زحماتی را متحمل و به جمع آوری ضرب المثل ها همت گمارده اند

دوست مرحومم اردشیرخان سیف خانی

دوستان محقق و نویسنده ام جنابان حاج علی حاجیلی
اسحاق علی سلامت .
بنده نیز دستی بر آتش ضرب المثل ها برده و در این خصوص فعالیت هایی داشته ام.

اینک به دو ضرب المثل از کتاب بایاتی چل یکدنه جناب حاجیلی اشاره و توضیحاتی تقدیم می دارم.

۱ قیش توکندی اوزو قارالیق کوموره قالدی .
زمستان تمام شد و روسیاهی به زغال ماند .
قیش : زمستان
توکندی : تمام شد . به پایان رسید.
اوزو قارالیخ : اوزو قارالیق : روسیاهی .
کومور : زغال خاموش ( کوز : زغال مشتعل ).
قالدی : ماند . از ریشه قالماق.
مورد استفاده :
این ضرب المثل در جایی بکار میرود که شخصی می تواند خدمتی بکند ( مثلا پول قرض بدهد تا مشکل دوست یا برادرش را حل و فصل نماید ) اما این کار را نمی کند . بعد از مدتی مشکل دوست یا برادر وی برطرف میشود در این موقع می گویند …

۲ منه چوخ ایسسی یئر وئریبه ی هله بوزدا یئدیردئره ی .
به من خیلی جای گرم و نرمی داده ای ، تازه داری یخ هم به خوردم می دهی .

چوخ : خیلی
ایسسی : گرم
یئر : زمین . دراینجا جا و مکان.
وئریبه ی : داده ای . از ریشه وئرمک.
هله : هنوز .
بوز : یخ . سرد.
یئدیردئره ی : میخورانی از ریشه یئمک . یئدیرتمک.
این مثل در جایی کاربرد دارد که شخص نه تنها کاری برای حل مشکل نمی کند که هیچ ، مشکلی هم بر مشکلات قبلی می افزاید .

نویسنده : ابوالفضل فردوسی ( عارف )