ساختار زبان ترکی به قلم بختیار فرخ

پسوندها

؛

ساختار زبان تركی با پسوندها تجلی پیدا میكند، زبان تركی زبان پسوندهاست. پیشوند و میانوند جایگاهی ندارد.

پسوندها دو نوع به كلمات میچسبند:

١-تابع مصوتهای بلند و كوتاه هجای آخر كلمه، آغاج‌لار ، چؤل‌لر، باغدان، سئلدن و…

پسوندهای دوتایی، لار/لر ، دان/دن ، دا/ده ، آ/ه (داغدا: در كوه ، ائلده: در ایل)و…

٢-تابع قاعده همآوایی لبی

به دو گروه تقسیم میشوند:

الف-گرد لبها / دوداقلانان

اوْ. او. اؤ. اۆ.

اوْغورلوق ، قوزولوق ، گؤزلۆك ، اۆزۆملۆك

پسوندها چهارتایی،

ب- راست لبها / دوداقلانمایان

آ. ای . أ. ائ.ای.

آلمالیق ، ایلغیملیق ، الجه‌كلیك ، ائللیك ، ایللیك

پسوند ” لوق، لۆك، لیق، لیك”

گردلبها؛ “لوق” برای مصوت بلند، “لۆك” مصوت كوتاه

راست لبها؛ “لیق” برای مصوت بلند، “لیك” برای مصوت كوتاه

به جز تعداد معدودی از پسوندها، بقیه تابع همآوایی لبی هستند.

تمرین: نوع اول چسبیدن پسوند، همه پسوندها را با ذكر دو مثال برای هركدام بنویسید.

از نوع دوم چسبیدن پسوند، با پسوند نمونه مثال، برای هر مدل پسوند ، ٥ مثال بنویسید.

بعداز حل تمرینها به این سوال پاسخ بدهید.

آیا به طور كل میتوان گفت؛ پسوندهایی كه دارای مصوت “آ. یا فتحه” هستند تنها بر اساس نوع اول(مصوت بلند و كوتاه) بودن به كلمه میچسبند؟

موفق باشید ،یاحق