عزاداری در تکیه ها در زمان قدیم در ساوه

عزاداری و سینه زنی در دهه اول محرم تا شب عاشورا در ساوه در زمان قدیم

 

 

تکیه های ساوه محدود به این چند تکیه بود:

تکیه های بازار، سید ابورضا، حاج داود سلامت ، بیک لربکی(جوانشیر) خلیل جهان بک،حسینخانه،عباسیه،قاسم اباد،سید علی اصغر،چارسو.

دو سه روز قبل از ماه محرم تکیه ها را می بستند .مقصود از بستن در اینجا متضاد با اصل معنی بستن است چون در اینجا بستن معنی گشودن می دهد.زیرا تا فرا رسیدن ماه محرم در تکیه ها مسدود بود و فقط برای ماه محرم باز می کردند و به بستن حجره ها و زینت انها می پرداختند .در و دیوار و کف حجره ها را با قالی فرش می کردند و شعارهای مذهبی و پرچم حسینی نصب می کردند .در هر تکیه ای حجره ای را پله پله ساخته بودند و انواع چراغ های زینتی را از خانه به تکیه می اوردند و روی پله ها می نهادند .در وسط پله اول در پایین یک منبع اب و یک ابخوری سفالی می گذاشتند . این حجره را سقاخانه می گفتند.

هر تکیه توغ مخصوصی داشت که یک یا چند نفر برای ان تکیه خریده و وقف ان تکیه کرده بودند .این توغ ها به جز ایام عزاداری ماه محرم همیشه در خانه مالک ان بود .روز سوم محرم گروهی سینه زن از تکیه به خانه صاحب توغ می رفتند و در انجا پس از مدتی عزاداری و سینه زنی و پذیرایی با چای و شربت توغ را از انجا به تکیه انتقال می دادند .پس از پایان عزاداری محرم مجددا به همان جایگاه نخستین باز می گرداندند.

در دهه اول محرم تا شب عاشورا دسته های سینه زن از تکیه خارج می شدند و در دیگر تکیه ها دور می زدند و سرانجام به تکیه خود باز می گشتند .جمعیت بعضی از تکیه ها در تکیه دیگر ادغام می شد و یک دسته تشکیل می دادند .مثلا تکیه حسین خانه با سید علی اصغر و تکیه حاج داود با قاسم اباد و تکیه مهدی با دسته بازار یکی می شدند .هنگام حرکت دسته های سینه زن رضا صبوحی پیشاپیش قره نی می زد و شور و حالی می داد.زنجیر زنی در ساوه معمول نبود فقط سینه می زدند .

در دهه اول این ماه نمی دانم به چه دلیل در سال ۱۳۲۹ شهربانی ساوه دستور داد که دسته های سینه زن حق ندارند از تکیه خارج شوند باید در تکیه بمانند و در همانجا عزاداری کنند.

چهارسو همین بنای قدیمی معروف که در ابتدای خیابان سلمان ساوجی (فلاحت)واقع است.(طبق اظهار اداره میراث فرهنگی ساوه از اثار اوایل دوره صفویه است)تا سال ۱۳۲۲ شمسی بی در و پیکر رها شده و محل اشغال و زباله بود و حجره های ان رو به ویرانی می رفت ،عده ای همت کردند و با هزینه خودشان هر حجره ای را تعمیر و در ماه محرم مانند تکیه های دیگر اماده برای برگزاری مراسم عزاداری کردند .مردم هم به انجا می رفتند و در حجره ها می نشستند و در عزاداری شرکت می کردند .اما از چارسو دسته سینه زن بیرون نمی رفت .یکی ار حجره ها را پدرم با عموهایم تعمیر کرده بودند و مانند دیگران فرش می اوردند و صندلی می چیدند و با چای از عزاداران پذیرایی می کردند.