واژه شناسی ترکی

کدچورگی

کلا kola یا کوت kot

کلا kola در ادبیات تورکی و فرهنگ قاراقان ، به معنای برآمدگی پشت انسان یا همان قوز می‌باشد و واژه‌ی کوت kot نیز در برخی از نقاط قاراقان به خوراک مخصوص گاو یا اسب اطلاق می‌شود ، ولی آنچه مد نظر ما در برنامه‌ی #واژه_شناسی است این معانی نیست.

هر محصولی در پروسه‌ی تولید با ضایعاتی همراه است و بویژه آنکه
میزان ضایعات محصول در تولید با ابزار و لوازم سنتی ، نیز به مراتب بیشتر از تولید با روش صنعتی و مدرن خواهد بود.

تهیه و تولید نان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و معمولاً هنگام پخت نان به دلایلی نظیر کیفیت پایین آرد ، استفاده‌ی بیش از حد از آجوخمیره و کال بودن خمیر و دلایلی دیگر ، باعث می‌شود که تعدادی از نانها قبل از پخت ، از دیواره‌ی تنور جدا شده و به کف تنور سقوط کند.

به نانهایی که اینگونه به کف تنور سقوط کرده و بصورت یک توده‌ی خمیری روی آتش خشک شوند در فرهنگ قاراقان ، کُلا یا کوت گفته می‌شود.

معمولاً یک طرف کُلا یا کوت ، روی آتش کف تنور سوخته و طرف دیگر سالم می‌ماند و در گذشته بدلیل کمبود منابع غذایی ، از جمله آرد گندم ، جهت جلوگیری از اسراف و استفاده‌ی بهینه از ضایعات نان ، بزرگترها علاوه بر اینکه خودشان از قسمت‌های سالم این نانها استفاده می‌کردند با القای یک باور ساختگی با این مضمون : ” کسی که کُلا یا کوت بخورد پول پیدا می‌کند” ، فرزندان خود را نیز به استفاده از این نان‌ها تشویق می‌کردند و البته ناگفته نماند که ترفند کارسازی هم بود و خردسالان خوش‌باور به امید آنکه پول پیدا کنند در خوردن این نانها ، گوی سبقت را از یکدیگر می‌ربودند.