مشاهیر و برجستگان و نیکوکاران ساوه

سلمان ساوجی از بزرگترین شاعران ،قصیده سرا و غزل گویان ساوه ای

تاریخ ساوه

 

خواجه جمال الدین سلمان بن علاءالدین محمد ساوجی از بزرگترین شاعران قصیده سرا و از غزل گویان نیکو سخن قرن هشتم هجری است.

سلمان در سال(۷۰۹) در ساوه متولد شد و سپس به بغداد به دربار جلایریان راه یافت و ملک الشعراء این سلسله شد.

مرحوم رشید یاسمی در شرح حال سلمان می نویسد چنانچه شعرای دیگر از قبیل خواجه ناصر بخاری ،ابن یمین ، خواجه حافظ شیرازی و عبید زاکانی برای جلب توجه این ملک الشعراء خوشبخت یا خود به بغداد می امدند و یا با فرستادن غزل و قطعات او را مدح گفته با وی باب مکاتبه می گشودند… و هم او گوید:

غزلیات سلمان بهتر از هر شعر فارسی شخص را به یاد اشعار حافظ می اندازد علاوه بر استقبال هایی که از یکدیگر کرده اند اساسا زبان غزلی سلمان نزدیک ترین زبانی است به گفتار خواجه (حافظ) …الفاظ و جملات و اصطلاحاتی که حافظ به درجه کمال رسانیده است در اشعار سلمان نیز دیده می شود . چنانچه گاهی شخص تصور می کند که به مطالعه دیوان حافظ مشغول است. بعضی از اشعار این دو استاد به نهایت درجه به یکدیگر شباهت دارند و نشان می دهند که انس کامل به گفتار یکدیگر داشته و اگر همدیگر را ندیده اند گفتار یکدیگر را بسیار خوانده و در صدد استقبال یا تقلید بر می امده اند. سلمان در صنایع بدیعیه مهارت کامل دارد هیچ غزل و قصیده نیست که چندین صفت مشکل و پر زحمت در انها به کار نرفته باشد .دیوان سلمان حدود دوازده هزار بیت است .

سلمان قصیده معروف و مصنوعی دارد به نام بدایع الابحار خود او گوید : این قصیده شامل بر صنایع بدیع و بیان و اصول بحور و زحافات و منشعبات ان چنانکه شصت و چهار بحر و قرب صدو بیست صنعت و دوایر سته که اوزان شانزده گانه و تفکیک بحور از ان معلوم گردد در ان مندرج است.

دکتر ذبیح الله صفا در تاریخ ادبیات در ایران راجع به سلمان ساوجی چنین اورده است:

قوام الدین صاحب عیار ممدوح شاعر دیگری از شاعران قرن هشتم هجری نیز بوده که چندان با نام و نشان نیست و او روح عطار است .که شاعری شیعه مذهب بوده و در عصر خود از ناقدان سخن به شمار می امده و در مسائل ادبی از او نظر می خواسته اند .

سلمان درسالهای اخرعمرخودبه زادگاه خود ساوه بازگشت و انزوا اختیار کرد و دوشنبه دوازدهم صفر سال۷۷۸ هجری قمری جهان را بدرود گفت.

در اردیبهشت ماه سال ۱۳۷۷ شمسی برای بزرگداشت سلمان ساوجی کنگره جهانی در ساوه برگزار شد رئیس کنگره دکتر سید جعفر شهیدی محقق و دانشمند معاصر بود. استادانی هم از دانشگاه تهران شرکت داشتند . سه نفر از محققان سلمان شناس از چین و تاجیکستان و افغانستان مقالاتی در تالار سلمان ساوجی اداره ارشاد و فرهنگ اسلامی درباره شخصیت ادبی این شاعر بلند اوازه قرائت کردند . دکتر عطاءالله مهاجرانی وزیر ارشاد و فرهنگ اسلامی کنگره را افتتاح کردند و در سخنرانی افتتاحیه شخصیت سلمان ساوجی را ستودند .من هم دو مقاله درباره این کنگره نوشتم. یک مقاله تاریخچه زندگی سلمان ساوجی و دیگری (اقتباس و تلمیح) در قصاید وی.